-
1 ῥήγνῡμι
ῥήγνῡμι und ῥηγνύω, fut. ῥήξω, aor. ἔῤῥηξα, perf. I. ἔῤῥηχα, nur LXX., aber ἔῤῥωγα in intrans. Bdtg (s. unten), aor. pass. ἐῤῥάγην, ep. impf. ῥήγνυσκε, Il. 7, 141 (vgl. auch ῥήσσω, ῥάσσω), – reißen, sprengen, durchschlagen, durchreißen, von allem gewaltsamen Oeffnen u. Losmachen od. Verletzen, z. B. τεῖχος, πύλας, ϑύρας, χαλκόν, σάκος, ϑώρηκας, ἱμάντα, νευρήν, τένοντε, ὀστέον, χρόα u. dgl.; Il. oft, in der Od. nur einmal, 12, 409; ῥήξας πέπλους, Aesch. Pers. 460, wie 195 u. Eur. Hec. 559; σίδηρον ϑραυσϑέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ' ἂν εἰςίδοις, Soph. Ant. 472; ἔῤῥηξεν ὀστᾶ, Eur. Herc. F. 994, u. öfter; γῆς δάπεδον ἀρότροις, Ar. Plut. 515; bes. auch eine Schlachtreihe durchbrechen, auseinandersprengen, φάλαγγα, ὅμιλον, στίχας ἀνδρῶν, Il. 6, 6. 11, 538. 15, 615; auch im med., ῥήξασϑαι φάλαγγας, sich die feindlichen Schlachtreihen brechen, um durchzudringen, 11, 90. 13, 680. 15, 409; τὸ μέσον ῥῆξαι, die Mitte, das Centrum durchbrechen, Her. 8, 113; δεσμά, Luc. D. D. 17, 1; τὰς πύλας, Paras. 46; – durch Reißen losmachen, entfesseln, ἔριδα, d. i. Streit erheben, erregen, Il. 20, 55; bes. φωνήν, die Stimme gleichsam losreißen, die gefesselte Stimme plötzlich lösen und zuerst zu reden anfangen, von Stummen u. Kindern, Her. 1, 85. 2, 2; übh. frei herausreden, 5, 93; ῥῆξαι und ῥήξασϑαι αὐδήν, φωνήν, Eur. Suppl. 710 Ar. Nubb. 356. 947; οὐδεὶς ἐτόλμ ησε ῥῆξαι φωνήν, Dem. 9, 61; Agath. 10 (V, 222); ϑροον, φϑόγγον, in der Anth. oft; eben so ῥῆξαι βροντήν, Ar. Nubb. 579; äbnlich δακρύων ῥήξασα ϑερμὰ νάμα τα, Soph. Tr. 915, in Thränen ausbrechen, den Thränenquell hervorbrechen lassen; auch χῶρος ῥήγνυσι πηγάς, die Gegend läßt Quellen durch-, hervorbrechen, Plut. Mar. 19. – Pass. gebrochen werden, sich brechen, ῥήγνυτο κῦμα, Il. 18, 67, vgl. 4. 425; brechen, Hes. Sc. 377; πολλῶν ῥαγεισῶν ἐλπ ίδων, Aesch. Ag. 491; βροντὴ ἐῤῥάγη δι' ἀστραπῆς, Soph. frg. 507, wiederholt von Ar. Nubb. 583; ἐῤῥήγνυτο τὸ τεῖχος, barst, Xen. Hell. 5, 2, 5; ῥαγῆναί τι τῆς γῆς, Plat. Rep. II, 359 d; ῥαγῆναι τήν ναῠν, Dem. 56, 21; auch ῥηγνύμενος ὑπὸ πλησμονῆς, Plut. Symp. 3, 6, 4. – So wird aber auch das act., bes. das perf. ἔῤῥωγα in intr. Bdtg gebraucht, bersten, reißen, springen, ἔῤῥωγεν παγὰ δακρύων, Soph. Tr. 849; vgl. Valck. zu Eur. Hipp. 1338 – Dah. aus-, los-, hereinbrechen; so vom Unglück, κακῶν δὴ πέλαγος ἔῤῥωγεν μέγα Πέρσαις, Aesch. Pers. 425, brach über die Perser herein; τάδ' ἐκ δυοῖν ἔῤῥωγεν κακά, Soph. O. R. 1280, vgl. 1076, wie Eur. μάλιστα νῠν σοί που τάδ' ἔῤῥωγεν κακά, Hipp. 1338.
-
2 χάσμα
χάσμα, ατος, τό, gähnende od. klaffende Oeffnung, Spalt, Kluft, Erdschlund; Hes. Th. 740; Eur. Suppl. 516; χάσμα εὐρωπὸν πέτρας I. T. 621; χϑονός Ion 281; Ταρτάρου εἰς ἄβυσσα χάσματα Phoen. 1599; ῥαγῆναί τι τῆς γῆς καὶ γενέσϑαι χάσμα Plat. Rep. II, 359 d; τὸ χάσμα τοῦ οὐρανοῦ τε καὶ τῆς γῆς X, 614 d, vgl. Phaed. 111 c; Sp.; auch der Schlund des Mundes, der Rachen, ὀδόντων, von den Löwen, Anacr. 24, 4, ϑηρός Eur. Herc. fur. 363, Plut. quaest. nat. 28 ὀδόντας ἐνδοτάτω ἔχουσα τοῦ χάσματος, Σκύλλης χάσμασιν Agath. 74 (XI, 379); übtr., πυλάων, App. 4, 99. – Uebh. ein weiter Raum, auch vom Himmel u. vom Meere gebraucht, Her. 4, 85.
См. также в других словарях:
ρηγνύω — ῥηγνύω ΝΜΑ, και ῥήγνυμι ΜΑ 1. χαλώ τη συνοχή ενός σώματος, σχίζω, σπάζω, κομματιάζω, τέμνω (α. «ῥήξειν τὰ δεσμά», Λουκιαν. β. «πέπλους ῥήγνυσιν», Αισχύλ. γ. «γῆς ἀρότρους ῥήξας δάπεδον», Αριστοφ.) νεοελλ. φρ. «ρηγνύω κραυγή» βγάζω δυνατή φωνή,… … Dictionary of Greek